Układ chłodzenia odgrywa bardzo ważną rolę w życiu silnika. Spory odsetek jego awarii spowodowany jest przegrzaniem.
A więc jak dbać o układ chłodzenia? Przede wszystkim wypada wyjaśnić czym jest układ chłodzenia i jaka jest jego funkcja w pojeździe. Więc zacznijmy od tego, że jest on odpowiedzialny za usuwanie ciepła powstającego podczas pracy silnika. Układ chłodzenia cyklicznie przepuszcza przez silnik specjalny płyn odbierający nadmiar ciepła i pozbywa się go z pojazdu, na przykład poprzez system wentylacji. To oczywiście maksymalnie uproszczone przedstawienie stanu rzeczy. W różnych pojazdach wyposażonych w różne silniki taki układ chłodzenia wygląda inaczej. Na przykład w przypadku silnika spalinowego kluczowym dla wymiennikiem ciepła jest chłodnica cieczy umieszczona w przedniej części pojazdu. Zazwyczaj jest ona połączona mechanicznie z innymi wymiennikami ciepła w komorze silnikowej, takimi jak intercooler lub skraplacz klimatyzacji.
intercooler, photo: FMIC.EU
Jak dbać o układ chłodzenia w aucie?
Przede wszystkim kierowca we własnym zakresie powinien zadbać o płyn chłodniczy, czyli płyn, który jest stosowany w samochodowych układach chłodzenia zamiast wody. Charakteryzuje się on znacznie niższą temperaturą krzepnięcia niż woda i wrze w wyższej temperaturze. Wytwarza się je na bazie glikolu etylenowego lub glikolu propylenowego w kilku różnych odmianach. Nasze auto dzięki stosownym czujnikom prawdopodobnie poinformuje nas o zbyt niskim poziomie płynu chłodniczego w układzie chłodzenia oraz o zbyt wysokiej temperaturze pracy silnika. Nie da nam jednak znać, że pogorszyły się parametru płynu chłodniczego i że należy go wymienić. W tym wypadku warto wyrobić sobie pewien nawyk polegający na regularnym sprawdzaniu poziomu płynów eksploatacyjnych, w tym właśnie płynu chłodzącego.
Car engine temperature gauge. Hot and cold symbols. High detailed vector illustration.
Wymieniać płyn chłodniczy samemu czy oddać go specjaliście?
Naturalnie oddając pojazd do warsztatu również powinniśmy móc liczyć na sprawdzenie tego wszystkiego przez mechanika, ale to już zależy od poziomu profesjonalizmu warsztatu. Standardowa kontrola obejmuje sprawdzenie poziomu płynu w zbiorniczku oraz wzrokową ocenę jego wyglądu. Mętny płyn lub widoczne tłuste osady mogą świadczyć o pewnych problemach, na przykład o uszkodzeniu głowicy czy bloku silnika. Najlepiej jednak nie ograniczać się tylko do oglądania płynu chłodniczego, tylko sprawdzić go za pomocą areometru albo elektronicznego testera, dzięki czemu można stwierdzić jaka jest temperatura zamarzania płynu. Jest to bardzo istotne, gdyż jak nietrudno sobie wyobrazić potencjalne zamarznięcie wody może uszkodzić, w najlepszym przypadku, choćby chłodnicę. Należy pamiętać, że płyn chłodzący powinien być sprawdzany przy każdej wymianie oleju, a układ chłodzenia przeważnie wymaga serwisowania już nawet po przejechaniu 50000 km.
Jak jeszcze dbać o układ chłodzenia w aucie?
Należy zwrócić uwagę na wszelkie oznaki wycieków chłodziwa, które należy usuwać niezwłocznie. Wielu kierowców stwierdzając wyciek płynu chłodzącego po prostu dolewa go więcej do układu i o problemie dość szybko zapomina, ignorując zagrożenia z tym związane. A przecież taki wyciek nie tylko negatywnie wpływa na środowisko, może powodować korozję silnika, ale przede wszystkim grozi poważną jego awarią, której koszty są o wiele większe niż naprawa szybko zlokalizowanego wycieku. W wypadku stwierdzenia wycieku nie należy samemu dolewać płynu chłodzącego bez opamiętania, tylko skierować się do dobrego warsztatu samochodowego, by zawodowiec najpierw usunął przyczynę wycieku. Potem można dopiero uzupełniać lub wymieniać płyn chłodzący.
Dobrze, ale jak wymieniać płyn chłodzący?
Na początku trzeba go odpowiednio dobrać. Ale by tego dokonać trzeba wiedzieć, że większość płynów chłodzących zachowuje pełnie swoich właściwości pomiędzy 2 do 5 lat. Oznacza to, że zbyt wiekowy płyn chłodzący może nie mieć już odpowiednich właściwości antykorozyjnych. Z informacji zawartych na opakowaniu płynu chłodzącego dowiemy się, czy mamy do czynienia z gotowym płynem chłodniczym czy też z koncentratem, który przed dodaniem do kładu chłodzenia trzeba najpierw rozcieńczyć wodą. Jest to bardzo istotne, bo bez wymieszania z wodą koncentrat może się krystalizować już przy temperaturze -10°C. Nigdy nie należy przy tym stosować zwykłej wody, tylko wodę demineralizowaną. Jest to niezwykle istotne, gdyż dolewając zwykła wodę spowodujemy, że wewnątrz chłodnicy, nagrzewnicy i kanałów, którymi przepływa chłodziwo w bloku silnika i głowicy będą się zbierały rdza oraz kamień kotłowy i różne inne osady obniżając wydajność układu chłodzenia. Przy gotowych płynach nie musimy się tym przejmować, a większość z nich zapewnia prawidłowe funkcjonowanie do temperatury -30°C.
A o co chodzi z tymi kolorami płynów chłodzących?
Płyny chłodzące mają również różne kolory. Wbrew powszechnej opinii ich kolor, najczęściej czerwony, różowy, niebieski i zielony, nie musi wcale być związany z recepturą danego płynu albo technologią jego produkcji, ani nawet o możliwości jego mieszania z innymi płynami o tym samym kolorze. Dlatego przed dolewaniem płynu chłodzącego koniecznie należy zapoznawać się z informacjami zawartymi przez jego producenta. A jeśli nie wiemy jaki płyn chłodniczy znajduje się w układzie chłodzenia, to może się okazać, że lepiej jest po prostu wymieć cały płyn chłodzący, gdyż dodatki stosowane przez różne firmy mogą nie być ze sobą całkowicie kompatybilne, co może wręcz doprowadzić do ich wytrącenia się z płynu i pogorszenia jego parametrów. Przeważnie w autach stosuje się płyny chłodzące stanowiące mieszaninę glikolu etylenowego lub propylenowego, wody oraz pakietu dodatków zabezpieczających m.in. przed korozją i pienieniem płynu. Jak już wcześniej pisaliśmy dodatki zabezpieczające układ przed korozją i kamieniem kotłowym tracą swoje właściwości po 2-5 lat, dlatego tak ważne jest, by regularnie wymieniać płyn chłodzący. Przy profesjonalnej wymianie płynu chłodzącego stosuje się specjalne środki do płukania układu. Usuwają one z wnętrza układu chłodzenia osady kamienia kotłowego oraz dokładnie czyszczą układ z pozostałości starego płynu.
Oczywiście zalecamy jednak korzystanie z usług profesjonalnych warsztatów nawet w takiej, wydawałoby się, prostej czynności. A przynajmniej nie oszczędzanie na produktach, którymi mamy zamiar uraczyć nasze auto. Wiadomo przecież, że pewnej jakości wymagać nie można od produktów, których producent jest mocno anonimowy. Na bezpieczeństwie i niezawodności auta oszczędzać nie można.